Hükümet, uzun süredir tartışılan Hal Kanunu’nda önemli adımlar attı. Yasa taslağı ile aracılar kısmen ortadan kaldırılacak, zincir marketlere kota getirilecek ve fiyat istikrarı sağlanacak. Taslağın yılbaşında Meclis’e sunulması bekleniyor.
Uzun süredir tartışma konusu olan Hal Kanunu’na ilişkin hazırlıklar önemli ölçüde tamamlandı. Hükümetin üzerinde çalıştığı yeni düzenlemenin yılbaşında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması bekleniyor. Taslak, hem vergi kayıplarının önlenmesini hem de sebze ve meyve fiyatlarında istikrarın sağlanmasını hedefliyor.
Sebze ve meyve fiyatlarının her yükselişinde gündeme gelen düzenleme, tedarik zincirindeki aracı yapısını yeniden şekillendirmeyi ve piyasa denetimini artırmayı amaçlıyor. Basında yer alan bilgilere göre taslak metin dört temel başlık altında toplanan yeni kurallar içeriyor.
Hal dışı satışlara yetki belgesi şartı
Taslak düzenlemeyle, hal dışında meyve ve sebze ticareti yapan tüccarlar için yeni bir denetim mekanizması kuruluyor. Belirlenen kriterleri karşılayan hal dışı tüccarların faaliyetlerine devam edebilmesi, “yetki belgesi” alma şartına bağlanacak. Bu uygulamayla kayıt dışı ticaretin azaltılması ve piyasa disiplininin sağlanması hedefleniyor.
Vergi kayıplarının önüne geçmek amacıyla Hal Kayıt Sistemi daha etkin kullanılacak. Rüsum ücretini ürünün gerçek değerinin altında bildiren tüccarlar yakın takibe alınacak. Değerini düşük göstererek daha az vergi ödemeye çalışanların yetki belgeleri askıya alınacak ve ticari faaliyetleri geçici olarak durdurulabilecek. Böylece ürünlerin tarladan çıkış fiyatlarının sisteme doğru şekilde yansıtılması amaçlanıyor.
Zincir marketlere üreticiden alım kotası
Taslakta yer alan en dikkat çekici düzenlemelerden biri de zincir marketlere yönelik kota uygulaması. Buna göre, zincir marketler satın aldıkları sebze ve meyvenin belirli bir oranını doğrudan üreticiden temin etmek zorunda olacak. İlk aşamada yüzde 20 olarak öngörülen bu oranın zaman içinde artırılması planlanıyor. Bu uygulamanın, üretici ile tüketici arasındaki mesafeyi kısaltarak fiyatları aşağı çekmesi ve rekabeti artırması bekleniyor.
Üretici örgütlerine ücretsiz arsa ve yer tahsisi
Yeni düzenleme kapsamında hal alanlarında üretici örgütlerine yüzde 25 oranında yer ayrılması da gündemde. Ayrıca, üretici örgütlerinin kendi hallerini kurmak istemesi halinde, devlet tarafından ücretsiz arsa tahsis edilmesi mümkün olacak. Bu adımın, üretici örgütlerinin piyasadaki etkinliğini artırması ve üreticinin güçlenmesine katkı sağlaması hedefleniyor.
